Kategori: Makaleler

Aşağıda, ekonomist bakışıyla ele alınmış; tarihsel, bireysel ve toplumsal düzlemleri birleştiren, SEO uyumlu bir değerlendirme yer alıyor: — Tarihsel Belirsizlik, Kısıtlı Kaynaklar ve Ekonomistin Perspektifi Her analiz, kullandığı bilginin güvenilirliği kadar onun eksik yönleriyle de yüzleşmelidir. Müslüm Gürses’in ilk şarkısının çıkış yılı üzerine kaynaklar belli bir fikir birliğine ulaşsa da arada tutarsızlıklar ve tanımlama farkları vardır. Ekonomist açısından bu, modellemelerde kullanılan veri setlerinin sapmalar, eksik gözlemler ve seçici yayıncılık etkileriyle karşılaşabileceğimizin küçük bir örneğidir. Belirlilik yerine olasılıklarla hareket ederiz; sonuçlarımızın duyarlılığı (sensitivity) kadar hangi varsayımları kabul ettiğimiz de önemlidir. Bu yazıda, “Müslüm Gürses ilk şarkısı kaç yılında çıktı?” sorusunu odak…

Bir Ekonomistin Gözünden: Kaynakların Sınırlılığı ve Popüler Kültürün Piyasa Dinamikleri Ekonominin temel taşlarından biri olan kaynakların sınırlılığı, yalnızca üretim ve tüketim alanında değil, kültürel üretimlerde de kendini gösterir. Zaman, sermaye, ilgi ve beklenti… Tüm bu unsurlar sınırlı kaynaklardır ve karar vericiler –ister bir ülke yöneticisi olsun ister bir dizi yapımcısı– bu kaynakları nasıl kullanacaklarına karar verirken maliyet-fayda analizine dayanırlar. “Monster 2. sezon çıkacak mı?” sorusu, aslında yalnızca bir dizi tutkunun merak ettiği bir konu değildir; bu soru, modern medya ekonomisinin arz-talep dengesi içinde şekillenen bir yatırım kararının yansımasıdır. Piyasa Dinamikleri: Arz, Talep ve İzleyici Davranışı Popüler kültür ürünleri, tıpkı diğer…

Hayvandan İnsana Kan Verilir mi? — Bilimin Cesur Deneyleri, Gerçek Hikâyeler ve Etik Tartışmalar Bir akşam yemeğinde dost sohbeti koyulaşır, biri birden ortaya bir soru atar: “Peki, hiç düşündünüz mü… Hayvandan insana kan verilebilir mi?” O anda sofradaki sessizlik bir anda yerini meraka bırakır. Kimimiz “Olmaz, imkânsız!” derken kimimiz “Belki de bilim bunu çoktan çözmüştür” diye düşünür. İşte bu yazı, tam da o merakın peşinde yola çıkan birinin notları gibi… Gelin, tarihin laboratuvar kokulu sayfalarından günümüz genetik mühendisliğine uzanan bu sıra dışı hikâyeye birlikte bakalım. İlk Sorunun Yanıtı: Şimdilik Hayır, Ama… Bugün için kısa ve net cevap: Hayvandan insana doğrudan…

Bir Mülkün Değeri Nasıl Hesaplanır? Bilimsel Bir Merakla Gayrimenkulün Gerçek Değerini Anlamak Gayrimenkul dünyası, birçok kişi için karmaşık formüller ve uzman terminolojileriyle dolu bir alan gibi görünür. Ancak işin özünde, bir mülkün değerini hesaplamak hem ekonomik hem de bilimsel bakış açısıyla oldukça mantıklı bir süreçtir. İster bir ev sahibi olun ister yatırımcı, mülkünüzün gerçek değerini bilmek stratejik kararlar almanızı sağlar. Peki, bir gayrimenkulün değeri nasıl hesaplanır? Hangi faktörler bu değeri artırır veya düşürür? Gelin, bu soruların yanıtlarını sade ama bilimsel temelli bir dille birlikte keşfedelim. Mülk Değeri Neden Önemlidir? Gayrimenkul değeri yalnızca satış fiyatını belirlemek için değil, aynı zamanda yatırım…

Göz Hekimi Ne Demek? Görmenin Psikolojik Derinliklerine Bir Yolculuk Bir Psikoloğun Meraklı Bakışıyla Başlamak Bir psikolog olarak her zaman şu soruyu sorarım: İnsan dünyayı nasıl görür? Göz, yalnızca bir organ değildir; o, insanın iç dünyasının aynası, dış dünyanın da en güçlü kapısıdır. “Göz hekimi” denildiğinde çoğu kişi yalnızca bir tıp uzmanını düşünür. Ama belki de bir göz hekimi, insanın dünyayla kurduğu en temel bağı – görme eylemini – koruyan, hatta yeniden anlamlandıran kişidir. Bu nedenle “göz hekimi ne demek?” sorusu yalnızca bir tanım meselesi değil; algı, dikkat ve farkındalık üzerine bir davettir. Bilişsel Psikoloji Perspektifinden: Görmenin Zihinsel İşleyişi Bilişsel psikolojiye…

Guguk Kuşu Tehlikeli midir? Doğanın Sessiz Stratejisti Üzerine Bir İnceleme Doğanın dengesi, yüzlerce farklı türün birbiriyle etkileşimi üzerine kuruludur. Ancak bazı türler, bu dengeyi korumak yerine kendi hayatta kalma stratejilerini geliştirir. Guguk kuşu tam da bu türlerden biridir. Onun adı, çoğu zaman masum bir ötüşle anılsa da, davranışları biyologlar ve ekolojistler arasında uzun süredir tartışma konusudur. Peki, guguk kuşu gerçekten tehlikeli midir? Bu yazıda, hem tarihsel gözlemlerden hem de modern akademik çalışmalardan yola çıkarak bu soruya yanıt arayacağız. Tarihsel Arka Plan: “Yabancı Yumurta”nın Hikâyesi Guguk kuşunun en bilinen özelliği, kendi yuvasını kurmaması ve yumurtalarını başka kuşların yuvalarına bırakmasıdır. Bu davranışa…

Bir gün, her şey sıradan görünürken, içimizden biri sahneye çıkar. Gülüşüyle ortamı aydınlatan, enerjisiyle insanları kendine çeken, spontane kararlarıyla hayatı renklendiren o kişi… İşte o, bir ESFP’dir. Bugün size, böyle birinin hikâyesini anlatmak istiyorum. Bir Hikâye: Renklerin Dansı Bir akşamüstü, şehir yavaşça sessizliğe bürünürken, Ayşe’nin kahkahası sokakta yankılanıyordu. Arkadaşlarıyla birlikte sahil kenarında oturmuş, günün stresini bir anda unutturan o anların tadını çıkarıyordu. Onun yanında oturan Emre ise derin düşünceler içindeydi. Stratejik bir plan yapmadan hareket etmeyi aklı almazdı. Ayşe ise anı yaşamanın insanı iyileştirdiğine inanırdı. Emre, mantığıyla dünyayı çözmeye çalışırken Ayşe kalbiyle dokunurdu insanlara. O, ESFP kişiliğinin vücut bulmuş hâliydi…

Bok Böceğinden Nasıl Kurtulurum? Tarihsel Bir Bakış Bir tarihçi için geçmiş, sadece kronolojik olayların sıralanmasından ibaret değildir. Geçmiş, insanın doğayla kurduğu ilişkinin, korkularının ve mücadelelerinin bir aynasıdır. Bok böceği —ya da daha zarif adıyla “gübre böceği”— bu ilişkinin ilginç bir parçasıdır. İnsan, tarih boyunca bu küçük canlıyla hem mücadele etmiş hem de ondan öğrenmiştir. “Bok böceğinden nasıl kurtulurum?” sorusu bugün pratik bir dert gibi görünse de, arkasında insanın doğa üzerindeki kontrol arzusunun, temizlik anlayışının ve ekolojik dönüşümünün uzun bir tarihsel hikâyesi yatar. Antik Dönemlerde Bok Böceği ve İnsan İlişkisi Antik Mısır’da bok böceği, sadece bir böcek değil, kutsal bir simgeydi.…

Beko Kaç Yaşında? Toplumsal Cinsiyet, Çeşitlilik ve Sosyal Adalet Perspektifinden Bir Bakış Beko’nun yaşını sorarken aslında sadece bir sayıyı öğrenmekle kalmıyoruz. Bu soruya farklı perspektiflerden yaklaşmak, toplumsal yapımızı, çeşitliliğimizi ve sosyal adalet anlayışımızı nasıl şekillendirdiğimizi sorgulamak anlamına geliyor. Yaş, sadece biyolojik bir gösterge değildir. Özellikle bu tür sorular, toplumsal cinsiyet dinamikleri, toplumsal etkiler ve empati ile çözüm odaklı düşünme arasındaki farkları da ortaya koyar. Beko’nun yaşı, bir yandan bireysel bir merak konusu olabilir, fakat aynı zamanda toplumun farklı kesimlerinin farklı değerler üzerinden değerlendirdiği bir meseleye dönüşebilir. Beko’nun Yaşı ve Toplumsal Cinsiyet Dinamikleri Beko’nun yaşını sorgulamak, yaş ve toplumsal cinsiyet arasındaki…

Absürt Tiyatro Nedir Edebiyat? Gücün, Anlamın ve Vatandaşlığın Sahnede Çözülüşü Bir Siyaset Bilimcinin Sahneye Bakışı Güç ilişkilerini anlamaya çalışan bir siyaset bilimci olarak bazen düşünürüm: İktidarın absürtlüğü mü, yoksa absürtlüğün iktidarı mı bizi yönetiyor? Absürt tiyatro, bu soruya sahnede yanıt arayan en keskin sanatsal hareketlerden biridir. 20. yüzyılın ortasında, savaşların yıkımı, kurumların anlamsızlaşması ve ideolojilerin çöküşüyle birlikte doğan bu tiyatro türü, insanın “düzen” dediği yapının aslında ne kadar kırılgan olduğunu gösterir. Absürt tiyatro, bir anlamda siyaset biliminin sahneye taşınmış hâlidir. Çünkü o, iktidarın dili çöktüğünde geriye ne kaldığını sorar. Kurallar, roller, kurumlar… Hepsi birer sahne dekoruna dönüşür. Ve dekor yıkıldığında,…